Gdyby była taka możliwość, by cofnąć się w czasie, np. do osiemnastego wieku, albo i jeszcze wcześniej w okolice Wierzbna, Grędźca, Czernic, Starego Przylepu, Zaborska, czy też Lubiatowa, to naszym oczom ukazałby się nieprzebyte, rozległe bagna, tereny zupełnie niedostępne, rozlewiska starego jeziora Miedwie, rejonu dziś określonego jako tzw. „Pra-Miedwie”, bagna doliny Płoni. Pra-Miedwie obejmowało początkowo również obszar obecnego jeziora Płoń, a jego poziom był o 3 m wyższy od obecnego. Do 1746 roku, czyli do okresu, kiedy przeprowadzono poważne prace melioracyjne powierzchnia jeziora wynosiła nawet 75 km2 (obecnie połowę mniej). Wspomniane bagna były terenami, przez które nawet lokalna społeczność miała problem, by przebić się na drugą stronę. Miejsc pozwalających na taką przeprawę było niewiele, bo tylko dwa. Pierwsze dotyczyło przeprawy w okolicach miejscowości Brody, ostatnie przedwojenne nazewnictwo Paß, dziś wieś już nie istnieje, a znajdowała się w sąsiedztwie obecnej drogi wojewódzkiej nr 106, a najbliższe sąsiednie miejscowości to Grędziec (Schöningen) od północy i Czernice (Sehmsdorf). Druga przeprawa zlokalizowana w okolicach Lubiatowa, była zarówno sezonową, dostępną w okresie letnim jak i płatną! Gdzie mogła się dokładnie znajdować? Mam w tym temacie prywatną teorię prowadzącą właśnie do… Chin. Oczywiście nie chodzi mi o Państwo Środka. Użytkownicy portalu mapowego Geoportal mają możliwość korzystania z licznych warstw, które mogą być wyświetlane za pomocą tego serwisu. Jedną z nich jest „Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych”. W okolicach Kanału Płońskiego możemy, m.in. zaobserwować wzniesienie o nazwie „Chiny” (znajdujące się w centralnej części wyznaczonej przez trójkąt miejscowości: Lubiatowo – Stróżewo – Zaborsko). Co ciekawe nieopodal możemy zaobserwować inną krainę geograficzną zwaną Koreą. Wracając do Chin, kiedy spróbujemy przetłumaczyć tę nazwę z języków germańskich, to otrzymujemy np. podbródek, czyli wracamy ponownie do… Brodu. I jeszcze raz wykorzystując Geoportal i kolejną nakładkę mapową, tj. „Rzeźba terenu” możemy szybko zaobserwować, że wzniesienie Chiny stanowi najkrótszą odległość od wzniesień z okolic Lubiatowa w kierunku drugiego brzegu Pra-Miedwia. Według mojej teorii chcący przedostać się przeprawą startowali w Lubiatowie i kończyli podróż w Chinach. Może i trochę naiwną teorię, zdają się w części potwierdzać liczne wcześniejsze znaleziska z okolic przeprawy, w tym stare monety, czy nawet co ciekawsze plomby listowe, świadczące o ważnym węźle komunikacyjnym.
Prezentowana widokówka przedstawia widok ze wzniesienia Brodogóry na miejscowość Grędziec i tereny dawnego Pra-Miedwia. Wydawcą kartki była firma Arthur Rogorsch, phot. Dt. Eyylau. Widokówkę nadano 19.05.1936 z poczty w Okunicy do odbiorcy w Berlinie.
dr Wojciech Kuźmiński