W poprzedniej części opowiadaliśmy o początku historii Przelewic, a teraz przenieśmy się w czasie do kolejnych etapów rozwoju Arboretum, kiedy w 1977 roku mgr inż. leśnictwa Zbigniew Kozak objął funkcję kierownika technicznego. Jego działania skupiły się na przywróceniu dawnych struktur wodociągowych, odnowieniu dróg wewnątrz sekcji oraz wybudowaniu szklarni-mnożarki w szkółce Ogrodu Kłodzinie.

W 1982 r. mgr inż. ogrodnictwa Łucja Swiłło została kierownikiem technicznym Ogrodu. W 1987 r. doktor Chylarecki podjął się rewaloryzacji i powiększenia Arboretum według projektu Łucji Swiłło. Działania te zapewniły wiele pozytywnych skutków. Zadaniem projektu było przywrócenie blasku i wartości kolekcji Ogrodu. Stopniowo eliminowano przypadkowe rośliny i zastępowano je wartościowymi gatunkami drzew i krzewów. Trzy obszary – wrzosowisko, kolekcja różaneczników i ogród japoński – stanowiły wyjątek.
Te zmiany były wynikiem niezdolności utrzymania wrzosowiska w jego pierwotnym kształcie ze względu na żyzność gleb i narastające zacienienie. W rezultacie obszar ten został przekształcony w kolekcję róż, głogów i magnolii. W otoczeniu pałacu wprowadzono nisko rosnące różaneczniki, pierisy i wybrane krzewy z rodziny wrzosowatych. Kolekcję różaneczników, która była rekonstruowana w latach osiemdziesiątych, przeniesiono do kolekcji roślin iglastych, aby stworzyć bardziej korzystne warunki wzrostu i ochronić przed kradzieżą. Konieczność zmniejszenia nasadzeń w bezpośrednim otoczeniu budynku wynikała z postępującej degradacji Pałacu oraz prób jego renowacji. Ogród japoński nie mógł odzyskać swojego pierwotnego charakteru Ogrodu skalnego z powodu wzrostu drzew, które spowodowały zacienienie tego obszaru.

W 1992 r. Ogród Dendrologiczny, Pałac i Folwark przeszły w ręce Agencji Własności Rolnej Skarbu Państwa, a w 1993 r. zostały przekazane Gminie Przelewice. Łucja Swiłło objęła stanowisko dyrektora Ogrodu, a opiekę nad kolekcją przejęła mgr inż. Katarzyna Misiak. W 1996 r. Ogród Dendrologiczny stał się samodzielnym zakładem budżetowym pod kierownictwem mgr inż. Marii Jolanty Syczewskiej. W 2000 r. powstało Centrum Edukacji Przyrodniczej. W tym okresie Ogród Dendrologiczny zdobył złoty medal Ministra Kultury za “najlepszy obiekt zabytkowy w Polsce”.

W latach 2004-2006 odbywała się gruntowna odbudowa Pałacu, przekształconego potem w Botaniczne Centrum Badawczo-Wdrożeniowe. Te prace zakończyły się w kwietniu 2006 roku, obejmując również nowe tereny szkółek, szklarnię i Oranżerię.

W lutym 2021 roku nastąpił istotny przełom, gdy Gmina Przelewice przekazała pod opiekę samorządu województwa zachodniopomorskiego cały kompleks, obejmujący Ogród Dendrologiczny, Pałac, Oranżerię oraz zespół folwarczny. Z inicjatywy Sejmiku Województwa Zachodniopomorskiego utworzono instytucję Ogrody Przelewice – Zachodniopomorskie Centrum Kultury Obszarów Wiejskich i Edukacji Ekologicznej w Przelewicach. Misją instytucji jest m.in. przywracanie dawnych walorów Ogrodu Dendrologicznego, propagowanie tradycji wsi zachodniopomorskiej oraz wiedzy o naturze. Zainspirowanie historią i dziedzictwem tego miejsca, angażuje w promowanie zrównoważonego wykorzystania zasobów naturalnych. Od końca 2022 r. trwają ogromne prace inwestycyjne w Ogrodzie, w Pałacu, Oranżerii, Dworze, Spichlerzu wraz z Rozlewnią. Inwestycja przewiduje adaptację obiektów zgodnie z założeniami architektonicznymi, włączając ekologiczne technologie i dostosowanie do potrzeb osób z niepełnosprawnościami.

Jubileusz 90-lecia istnienia Arboretum w Przelewicach to wyjątkowy moment, który stanowi okazję do refleksji nad przeszłością oraz do celebracji osiągnięć tego magicznego miejsca. To 90 lat pełnych transformacji, zaangażowania i miłości do natury. Kolejne pokolenia opiekunów, naukowców i miłośników Ogrodu przyczyniły się do tego, że Arboretum stało się nie tylko symbolem dziedzictwa kulturowego, ale także oazą spokoju, piękna i wiedzy. Wszystkie wydarzenia, wysiłki i zmiany, które miały miejsce przez te 90 lat, składają się na barwny i niezwykły mozaikowy obraz tego, co dzisiaj możemy podziwiać. Arboretum to nie tylko zbiór roślin, ale przede wszystkim miejsce inspirujące do odkrywania piękna natury, rozwijania wrażliwości ekologicznej i zbliżania się do korzeni naszego dziedzictwa… A to dopiero początek, bowiem Ogród ciągle ewoluuje, zapraszając kolejne pokolenia do kontynuowania tej wyjątkowej historii.