Kiedy zaczęły powstawać pierwsze kartki pocztowe – Polski nie było jeszcze na mapie Europy. Jednak na ziemiach gdzie Polacy zamieszkiwali najwcześniej pocztówki pojawiły się w zaborze niemieckim, bo już z lat osiemdziesiątych XIX wieku pochodzą najstarsze pocztówki ilustrowane. W 1892 roku zostały wydane pierwsze znane karty pocztowe w zaborze austriackim. Pochodzą one z Krakowa i Przemyśla. Pocztówka z Przemyśla została wydana przez Bolesława Doskowskiego – tamtejszego księgarza. Od 1897 roku systematycznie pojawiają się kolejne kartki. Najpóźniej pocztówki pojawiły się w zaborze rosyjskim, bo datowane są na 1895 rok. Jeżeli lata te zestawi się z datą stempla pocztowego pyrzyckiej poczty z prezentowanej widokówki (dokładna data znajduje się również na awersie) – tj. 02.09.1892 r. to szybko się okazuje, że mamy do czynienia z iście sędziwą, ponad 126 letnią staruszką! Nie jest oczywiście znana data samej produkcji kartki, ale zakładając nawet że powstała ona również 1892 roku, to oznacza że Pyrzyce miały swoje pocztówki nie później niż Kraków, czy Przemyśl!
Bez wątpienia jest to więc jedna z pierwszych kart dokumentująca same Pyrzyce. Widokówka wykonana została w trudnej technice litograficznej, gdzie w pierwszym etapie rysunek nanosi się zatłuszczającą kredką lub tuszem litograficznym na kamień. Przedstawia dwa ujęcia Victoriaplatz i sąsiednie zabudowania wraz z bramą szczecińską oraz gimnazjum Bismarcka. Zapewne z braku jeszcze profesjonalnego sprzętu papierniczego pocztówka został bardzo niestarannie wycięta z większego arkusza.
Jak wspomniano widokówka została nadana na poczcie w Pyrzycach 02.09.1892 roku do odbiorcy w Spandau (obecnie dzielnica Berlina). Kartka na miejscu była już dnia następnego, na co wskazuje druga data na pieczęci z poczty z Spandau. Wiele lat później Spandau znane było jako miejsce więziennego pobytu jednego z największych zbrodniarzy wojennych Rudolfa Hessa (tzw. więzień nr 7), zastępcy Adolfa Hitlera, który odbywał tam karę dożywotniego pozbawienia wolności. Hess zmarł tam 17 sierpnia 1987 roku (samobójstwo przez powieszenie).
Widokówka posiada również dane personalne (firmowe) producenta. Jednak ze względu na niewyraźną frakturę pozostają one trudne do odczytania.
dr Wojciech Kuźmiński
