Dane statystyczne nie napawają optymizmem. Jak wynika z informacji GUS za 2022 r., w Polsce ponad 90 proc. ścieków z szamb trafia w stanie nieoczyszczonym do środowiska. Wynika to z dysproporcji między wodą pobraną przez mieszkańców niepodłączonych do sieci kanalizacyjnej (ok. 400 mln m sześc.) a ilością ścieków, jaka z ich gospodarstw zostaje dostarczona do oczyszczalni ścieków (ok. 30 mln m sześc.). To efekt wieloletnich zaniedbań – nieszczelnych szamb i braku kontroli nad legalnością wywozów nieczystości.
Gminy w całym kraju zostały zobowiązane do przeprowadzenia kontroli szamb i przydomowych oczyszczalni zgodnie z nowymi przepisami wprowadzonymi w 2022 roku. Te zmiany są związane z nowelizacją ustawy Prawo Wodne, która nakłada na samorządy dodatkowe obowiązki dotyczące monitorowania systemów sanitarnych na swoim obszarze.
Co jest kontrolowane?
stan techniczny zbiorników i instalacji;
posiadanie przez właścicieli nieruchomości umów z przedsiębiorstwem posiadającym zezwolenie na opróżnianie zbiorników bezodpływowych lub osadników w instalacjach przydomowych oczyszczalni ścieków i transport nieczystości ciekłych;
częstotliwość opróżniania zbiorników bezodpływowych (szamb) oraz osadników z przydomowych oczyszczalni ścieków;
dowody uiszczania opłat za te usługi.
Dodatkowo, w ramach kontroli gospodarowania nieczystościami ciekłymi, urzędnicy mogą sprawdzić stan zużycia wody i porównać go z ilością wywiezionych ścieków.
Procedury kontroli sanitarnych obejmują weryfikację zawartych umów dotyczących usług związanych z usuwaniem nieczystości ciekłych oraz potwierdzenia przeprowadzanych transakcji finansowych w związku z tymi usługami. Posiadacz nieruchomości ma obowiązek skorzystania z dostępności sieci kanalizacji sanitarnej i podłączenia swojego majątku (jeżeli taka sieć istnieje). W przypadku braku takiej możliwości, niezbędne staje się wyposażenie posiadłości w zbiornik na nieczystości ciekłe bez odpływu lub zainstalowanie przydomowej oczyszczalni ścieków.
Zgodnie z przepisami prawa, w trakcie kontroli w terenie upoważnieni pracownicy mogą wejść na teren kontrolowanej nieruchomości i wykonać niezbędne czynności kontrolne. Żądać pisemnych lub ustnych informacji oraz wzywać i przesłuchiwać osoby w zakresie niezbędnym do ustalenia stanu faktycznego. Kontrolowany mieszkaniec jest zobowiązany do udostępnienia wszelkich danych mających związek z problematyką kontroli. Za utrudnianie przeprowadzenia kontroli, w tym odmowę okazania umowy bądź rachunków za regularny wywóz nieczystości ciekłych, grożą kary finansowe w wysokości do 5 000 zł.
W trakcie kontroli musi być sporządzony protokół w dwóch egzemplarzach. Jeden egzemplarz jest dla osoby przeprowadzającej kontrolę, a drugi otrzymuje kontrolowany właściciel nieruchomości. Do protokołu można wnieść zastrzeżenia i uwagi wraz z uzasadnieniem.
W przypadku stwierdzenia podczas kontroli brak zainstalowanego zbiornika bezodpływowego lub przydomowej oczyszczalni ścieków powinna być wydana decyzja nakazująca wykonanie powyższego obowiązku.
Nowe przepisy prawne nałożyły na gminy obowiązek sporządzenia do 30 kwietnia każdego roku rocznego sprawozdania z z przeprowadzonych kontroli. Sprawozdanie takie, składane jest do Wojewódzkiego Inspektora Ochrony Środowiska i Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej PGW Wody Polskie. Niewypełnienie tego obowiązku skutkuje nałożeniem kary grzywny na gminę w wysokości 50 tys. zł, kara ta płacona jest ze środków własnych gminy.
PP
