W tym roku odbyły się wybory samorządowe, wybrani zostali nowi radni gmin, powiatu i województwa, wójtowie, burmistrzowie i prezydencji miast. W tym roku także kończy się kadencja sołtysów i w poszczególnych gminach odbywają się wybory sołeckich władz na nową kadencję.
Jaka jest rola sołtysa w lokalnym środowisku, jakie są jego prawa i obowiązki?
Podstawą prawną funkcjonowania sołectw i sołtysów w Polsce jest Ustawa z dnia 8 marca 1990 roku o samorządzie gminnym. W świetle je postanowień, sołectwo jest organem pomocniczym, który może powołać, choć nie musi, rada gminy. Organem wykonawczym w sołectwie jest sołtys.
Prawa sołtysa:
sołtys jest objęty ochroną państwową jako funkcjonariusz publiczny
posiada prawo do nietykalności cielesnej podczas lub w związku z pełnionym urzędem
sołtys pełni funkcję reprezentacyjną i wykonawczą
przysługuje mu zwrot kosztów poniesionych w związku z udziałem w sesjach rady gminy, jednak jest to zależne od woli radnych.
sołtys może zabierać głos na zebraniach wiejskich, przedstawiać wnioski, oświadczenia, projekty uchwał, ma prawo żądać wpisania swego oświadczenia do protokołu zebrania
ma prawo zwoływać z własnej inicjatywy zebrania wiejskie lub na wniosek rady sołeckiej
otwiera i przewodniczy zebraniom wiejskim
przewodniczy obradom rady sołeckiej
może złożyć rezygnację z pełnionej funkcji przed upływem kadencji
Zadania sołtysa:
dbanie o zaspokajanie zbiorowych potrzeb wspólnoty mieszkańców sołectwa
wykonywanie uchwał rady wiejskiej związanych z dysponowaniem mieniem sołectwa, uchwalaniem wniosków, które mają być rozpatrzone przez radę gminy, opiniami w sprawach planów miejscowego zagospodarowania przestrzennego, lokalizacji inwestycji, zmian przeznaczenia obiektów oświaty czy służy zdrowia, kultury, sportu, rekreacji znajdujących się na terenie sołectwa
przedkładanie informacji o swojej działalności na zebraniu wiejskim
podawanie terminu i miejsca zebrania wiejskiego do wiadomości publicznej
współpracowanie z radą sołecką
zwoływanie zebrania wiejskiego
zwoływanie posiedzenia rady sołeckiej
działanie stosowane do wskazań zebrania wiejskiego, wójta, burmistrza, rady gminy
wpływanie na wykorzystanie aktywności mieszkańców służącej poprawie gospodarki i warunków życia w sołectwie
uczestniczenie w naradach sołtysów zwoływanych okresowo przez wójta, burmistrza
pobieranie opłat lokalnych i podatków np. od gruntu
Sołtysi w czasie trwania kadencji, tak jak radni otrzymują dietę za wykonywane czynności podczas pracy, ile wynoszą aktualnie diety sołtysów w powiecie pyrzyckim?
Gmina Lipiany
Sołtysom przysługują zryczałtowane miesięczne diety stanowiące procentowy udział kwoty minimalnego wynagrodzenia za pracę w wysokości 10% minimalnego wynagrodzenia. Obecnie jest to 430,00 zł
Gmina Kozielice
Dieta sołtysa w gminie Kozielice wynosi obecnie 900 zł
Gmina Bielice
Dieta sołtysów zgodnie z uchwałą XXV/169/21 Rady Gminy Bielice z dnia 29 grudnia 2021 r. w sprawie ustalenia zasad przyznawania diet dla sołtysów wynosi miesięcznie 300 zł.
Gmina Przelewice
Sołtysom z terenu Gminy Przelewice wyznaczono dietę ryczałtową w wysokości 350,00 zł miesięcznie za wykonywanie czynności związanych z pełnioną funkcją.
Gmina Pyrzyce
Zgodnie z uchwałą nr XLIII/328/21 Rady Miejskie w Pyrzycach z dnia 25 listopada 2021r. w sprawie ustalenia zasad i wysokości diet oraz zwrotu kosztów podróży służbowych sołtysom ustalona została miesięczna zryczałtowana dieta w wysokości 300,00 zł.
Gmina Warnice
Wysokość diety sołtysa reguluje Uchwała Nr XXXI/ 176/2021 r. Rady Gminy Warnice z dnia 16 grudnia 2021 r. w sprawie diet radnych i sołtysów oraz zwrotu kosztów podróży służbowych przysługujących radnym Rady Gminy Warnice. Wysokość diety sołtysa wg. ww. uchwały wynosi 350 zł.
Ponadto od 2023 roku obowiązuje ustawa o świadczeniu pieniężnym z tytułu pełnienia funkcji sołtysa. Ustawa ma na celu przyznanie świadczenia pieniężnego z tytułu pełnienia funkcji sołtysa w kwocie 300 zł miesięcznie, a kwota ta będzie podlegała corocznej waloryzacji (od dnia 1 marca danego roku) o wskaźnik waloryzacji ustalony zgodnie z przepisami ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Świadczenie uzyskają osoby, które: pełniły funkcję sołtysa na podstawie ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym przez co najmniej dwie kadencje, lecz nie mniej niż osiem lat; uzyskały odpowiedni wiek (60 lat – kobiety, 65 lat – mężczyźni); nie były skazane prawomocnym wyrokiem za przestępstwo lub przestępstwo skarbowe popełnione w związku z pełnieniem funkcji sołtysa. Dodano, że przy ustalaniu okresu pełnienia funkcji sołtysa nie jest wymagane zachowanie ciągłości pełnienia tej funkcji. Świadczenie pieniężne będzie wypłacane na wniosek osoby uprawnionej, do wniosku o przyznanie świadczenia należy dołączyć zaświadczenie wydane przez wójta (burmistrza, prezydenta miasta) właściwego dla sołectwa, w którym wnioskodawca pełnił funkcję sołtysa, potwierdzające okres pełnienia tej funkcji, świadczenie pieniężne będzie przyznawał i wypłacała Kasa Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego w drodze decyzji.
PP
